Giữa những ngày hè oi ả, khi nắng như rót lửa xuống hiên nhà, ai cũng chỉ mong tìm được chút gì đó nhẹ bụng, dễ ăn và… vui miệng. Không cần cao lương mỹ vị, chỉ một đĩa cá chỉ vàng nướng thơm lừng ăn kèm với lạc luộc dẻo bùi là đã thấy mùa hè như dịu lại, lòng người cũng vì thế mà nhẹ nhõm hơn.
Tôi còn nhớ những trưa hè ở quê, khi cả nhà trốn cái nóng trong gian bếp mát mẻ lợp mái ngói rêu phong, bà ngoại thường bày ra mấy món “chống nóng” dân dã mà ngon kỳ lạ. Trong số đó, cặp đôi cá chỉ vàng nướng và lạc luộc luôn là tâm điểm, không chỉ vì dễ làm mà còn vì chẳng ai có thể cưỡng lại cái vị vừa mằn mặn, vừa bùi béo ấy.
Cá chỉ vàng là thứ cá khô được ướp mặn, phơi nắng nhiều ngày đến khi khô se lại, thịt dẻo quánh, thơm nồng. Đừng vội nghĩ rằng cá khô là nghèo nàn – chỉ cần thả lên bếp than hồng hoặc cho vào nồi chiên không dầu, nướng chín tới cho đến khi cá phồng nhẹ, viền cháy xém, mùi thơm bốc lên nghi ngút – bạn sẽ hiểu vì sao cá chỉ vàng từng là “mồi bén” trong bao cuộc nhậu quê và cả trong những bữa cơm mùa hè nhẹ tênh.
Lạc – hay đậu phộng – thì luôn là người bạn đồng hành trung thành. Lạc luộc tuy đơn giản nhưng lại đòi hỏi chút tinh tế: phải chọn hạt lạc căng tròn, còn tươi, vỏ mỏng, khi luộc thì thêm vào một chút muối và vài lát sả đập dập để át mùi hăng, giữ được độ mềm bùi tự nhiên. Lạc luộc chín tới, bóc ra nóng hổi, từng hạt mẩy căng, dẻo thơm như tan ra nơi đầu lưỡi.
Bữa ăn mùa hè không cần cầu kỳ – chỉ cần một đĩa cá chỉ vàng nướng, vài bát lạc luộc, thêm ít rau sống, vài lát dưa leo, và chén nước mắm chanh ớt chua cay – là đủ để người ta hít hà, xuýt xoa rồi gắp mãi không dừng. Cái dai dai mằn mặn của cá khô hòa quyện với vị béo bùi của lạc luộc, tạo nên một tổ hợp hương vị giản dị mà chẳng món sơn hào hải vị nào thay thế được.
Đôi khi, chỉ cần ngồi trước hiên nhà, tay bóc lạc, miệng nhai cá nướng, nghe tiếng ve râm ran và ngửi thấy mùi nắng vương vất trên vai áo – là đủ để thấy lòng bình yên đến lạ. Những món ăn ấy không chỉ giúp xua tan cơn mệt mỏi vì nắng nóng, mà còn gợi nhớ về những ký ức bình dị của một thời tuổi thơ chưa từng biết đến điều gì sang trọng, chỉ biết yêu từng điều nhỏ bé.
Cá chỉ vàng nướng và lạc luộc cũng là món ăn lý tưởng cho những buổi chiều tụ họp, khi bạn bè lâu ngày gặp lại, chẳng cần phải làm mâm cao cỗ đầy, chỉ cần đĩa cá khô nóng hổi, vài bát lạc, ít bia mát lạnh – thế là đủ để chuyện trò từ chiều đến tối mà chẳng thấy chán.
Và điều hay nhất là: món ăn này không hề cầu kỳ. Bạn có thể dễ dàng chuẩn bị tại nhà, chỉ cần một chiếc bếp nhỏ, vài nguyên liệu thân thuộc, và một chút thời gian. Nhưng khi bày ra mâm, bạn sẽ thấy nó mang lại niềm vui, sự gần gũi – một thứ cảm giác mà không phải món ăn nào cũng có thể làm được.
Xem thêm cá hồng làm sạch
Giữa những ngày hè oi ả, khi khẩu vị trở nên “khó tính”, khi bụng chẳng muốn nhận thêm những món nặng nề, thì cá chỉ vàng nướng và lạc luộc chính là gợi ý lý tưởng – vừa ngon, vừa vui miệng, lại chan chứa hương vị quê nhà.